آش اسفندی

در روزشمار ایرانی، دوازدهمین ماه از سال و پنجمین روز از هر ماه، اسفند نام دارد؛ از این رو در روز اسفند در ماه اسفند و در آستانۀ بهار طبیعت و نو شدن زمین در سراسر ایران، «جشن اسفندگان» برپا و آش اسفندی پخته می شود. این آش مختص به هیچ منطقه یا شهر در ایران نیست و در جای جای ایران با اندکی تفاوت در مواد اولیه پخته می شود.

آش اسفندی از دیرباز در شهر دلیجان نیز پخته می شده و اکنون با تلاش شهرداری دلیجان این رسم کهن در قالب «جشن آش اسفندی» دوباره زنده شده و شهرداری از سال 1393 تاکنون این جشن را برگزار نموده است. در سال 1396 نیز برگزاری این جشن با ثبت شدن این مراسم در فهرست آثار ناملموس ملی، همزمان گردید.

آش اسفندی با هفت گونه از حبوبات که در گویش راجی (گویش محلی دلیجان) به آن «اُلوَره» می گویند و شامل نخود، لوبیا سفید، لوبیا چشم بلبلی، لوبیا چیتی، لوبیا قرمز، عدس و ماش است، پخته می شود.

همچنین مواد دیگری مانند چغندر، حلر (سنگک)، بلغور جو، بلغور گندم، سرکۀ انگور، خرما، کشمش، برگۀ زردآلو، شیرۀ انگور، پیاز، سیر، ادویه (فلفل قرمز، دارچین، زردچوبه، پودر آویشن) و نمک نیز در پخت این آش استفاده می شود.

از آنجایی که در گذشته مواد این آش به صورت سهمیه و دانگی تهیه و به طور گروهی پخته می شده به آش «دانگو» یا «دانگی» هم نامیده می شود.

جشن آش اسفندی با برنامه هایی چون عروسی محلی، رقص بومی همراه با چوب بازی، طبق کشی جهیزیۀ سنتی عروس، تنبک نوازی و شعرخوانی به گویش راجی (گویش محلی دلیجان) همراه است. خواندن دعای باران توسط شهروندان و شکرگزاری به درگاه خداوند، پایان بخش جشن آش اسفندی هر سال است.